Dette betyr statsbudsjettet for lommeboka di

– Det viktigaste er å halda orden i økonomien slik at arbeidsløysa framleis er låg, og slik at me framleis kan føra prisstiginga ned slik at lønningane framleis kan veksa meir enn prisane og at folk får betre råd, seier finansminister Jens Stoltenberg (Ap).

Onsdag la han fram forslag til statsbudsjett for neste år. Budsjettet skal gjennom forhandlingar med Sp, SV, Raudt og MDG før det blir vedteke, så det kan komma fleire endringar.

Fleire grep

Dette er blant grepa regjeringa foreslår som kan få direkte innverknad på lommeboka til folk: 

* Dyrare diesel. Vegbruksavgifta på diesel blir foreslått auka med 0,25 kroner per liter – i tillegg til prisstiginga. 

* Ordninga med gratis ferje blir avvikla. Det har dei siste åra vore gratis ferje på samband med mindre enn 100.000 passasjerar årleg og til øyar og andre samfunn utan veg til fastlandet. Dette fjernar regjeringa no. Dei lovar i staden låge prisar på desse sambanda. 

* Dersom du er mellom 20 og 35 år, er du med i det såkalla «skattelotteriet». Det skal trekkjast ut 100.000 personar tilfeldig som får eit frådrag på inntekta dei skal skatta av på 125.000 kroner, og dermed betaler mindre skatt. Dette er eit forsøksprosjekt for å sjå om det bidreg til å få fleire unge i jobb. Regjeringa har sett av 500 millionar kroner til tiltaket neste år. 

* Dyrare elbil. Over nyttår blir innslagspunktet kutta for momsfritaket på elbilar frå 500.000 kroner til 300.000 kroner. Det betyr at du må betala moms for den delen av kjøpesummen som er over 300.000 kroner. Frå 2027 varslar regjeringa at momsfritaket på elbil vil forsvinna heilt. Momsen er på 25 prosent.

* elavgifta blir kutta med til saman 4 milliardar kroner, til ein fast pris gjennom heile året på 4,18 øre (kWh).

* Nye rabattar på kollektivtransport. Regjeringa vil innføra rett til gratis reise for personar i følgje med uføre som har eit dokumentert behov på kollektivtransport. Samtidig blir ektefellerabatten tilknytt honnørrabatten fjerna «fordi dette er ei ordning som stammar frå ei tid då eiinntektsfamiliar dominerte samfunnet».

* Noregspris på straum på 40 øre per kilowattime før moms blir vidareført, og regjeringa reknar med å bruka 11,5 milliardar kroner på dette og straumstøtteordninga til neste år. 

* 16- og 17-åringar skal sleppa å betala eigendel hos fastlege frå 1. august neste år. Samtidig blir eigendelen auka i spesialisthelsetenesta med 40 kroner – frå 403 til 443 kroner frå 1. januar. Det inneber òg at gebyret for å ikkje møta til avtalt time blir auka. Eigendelstaket blir foreslått auka i takt med prisveksten til 3406 kroner i 2026.

* Lågare skatt. Inntektsskatten blir foreslått kuttet med totalt 4,3 milliardar kroner neste år. Rekna i kroner, er det dei med høgaste inntekter som får størst kutt: 

– Folk som tener mellom 177.600 kroner i året og 671.600 kroner får i snitt eit skattekutt på mellom 200 og 800 kroner. 

– Dei som tener mellom 671.600 kroner 1.167.600 kroner får i snitt eit skattekutt på mellom 1000 og 1400 kroner. 

– Medan dei som tener meir enn dette i snitt får eit kutt på 2000 kroner. 

* Dersom du betaler formuesskatt, kan denne bli endra neste år. Botnfrådraget, altså når formuesskatten byrjar å gjelda, blir auka frå 1,76 millionar kroner til 1,9 millionar kroner. Samtidig justerer regjeringa verdisetjinga av bustader slik at dei blir verdsette høgare.

Totalt jamnar desse to grepa ut kvarandre, slik at staten verken får høgare eller lågare inntekter frå formuesskatten. 

– Det er anslått at dei samla endringane i formuesskatten i gjennomsnitt gir noko skjerping for personar med dei høgaste inntektene og formuane, skriv regjeringa i budsjettet. 

* Dersom du er medlem av ei fagforeining, blir skatterekninga litt lågare. Frådraget for fagforeiningskontingenten aukar frå 8250 til 8700 kroner.

* Innbyggjarar i færre distriktskommunar får sletting av studiegjeld. Ordninga skulle eigentleg gjelde i 189 kommunar, men no er dette kutta til 88 kommunar. 

Ventar lågare prisvekst

I forslaget til statsbudsjett kjem regjeringa òg med fleire berekningar av korleis dei trur norsk økonomi vil utvikla seg til neste år.

* Dei anslår at prisveksten blir på 2,2 prosent. Det er lågare enn dei siste åra, og ned frå 2,8 prosent i år.

* Vidare anslår dei at det blir reallønnsvekst neste år, altså at lønningane stig meir enn prisane.

– Aktiviteten veks raskare enn førre år, arbeidsløysa held seg på eit lågt nivå, prisveksten kjem truleg gradvis ned og det er utsikter til framleis høg reallønnsvekst, skriv regjeringa.

(©NPK)