Men kva i hulaste, - det er jo den same fyren som les prolog til oss i fjor? Han er no ikkje nett den kulaste med den frisyren, - det må vel finnast andre som kan seia nokon ord? Ueinig er det vanskeleg å vera, eg slår augo blygt ned, 17. mai-komiteen har dårleg fantasi. Men kva skal ein stakkar gjera, når Sigbjørn Linga ikkje gjev fred? - han kunne halde på nedi den avisa si.
Sånn. No var det sagt, og no kjem prologen min: no kjem det eit ørlite føreord. Ja, for «prolog» betyr faktisk det, på latin og eg skal ikkje seia det same som i fjor. Me hoppar over timoteien og den blånande fjord, me gjev katten i bunad og bjørk, me gløymer bunaden som har krympa sidan i fjor, me droppar egg på slips, sølibat - og skjorter som heng til tørk.
Artikkelen held fram under annonsen.
Men lat oss dvela litt med dei som nettopp har sunge, morgondagens Kvam, ein jublande ungeflokk. Me lyt tørka augo nokon kvar, når songen stig frå hundretals unge, lat oss heia dei fram, med sin song og Rockesokk! Men skal eg seia deg noko du ikkje visste: 30 nasjonar finst det her - det er eit fantastisk tal. Frå alle slags verdenshjørne, med og utan niste, så mange kulturar dei ber, med levis, piercing - eller sjal.
Det er eit fargerikt gnistregn, der så mange skjebnar er byggeklare. og då kan det vera eit litt trist tegn: når ulikskapar vert gjort til ein fare. Når hudfarge vert gjort til eit problem, eller når språket stengjer ute, Nei ... lat døra stå open hjå oss for dei som kjem, - vi treng alle på vår kvammaskute. For det er ikkje sjølvsagt, mine vener, det står ein kamp kvar dag, om haldningar og idear, om ordval og synspunkt, om blikk eller tankedrag. Det er ikkje så svært lenge sidan jernbanen i nord, vart opna med musikk og blanke spor, og der Aftenposten kommenterte med slike ord: Toget hadde neger om bord.
Kuriøst og høyrer fortida til? Ja, kanskje - men eg er ikkje heilt trygg, djupt i folkesjela lever rasismen friskt, - og den kan vera rimeleg stygg: Ei som står meg nær prøvde ta sertifikatet, og orda frå sensor trong ingen tolk: «Du køyrde glimrande, du kan vera stolt over resultatet, men eg stryk deg - eg likar ikkje brune folk.»
Difor, gode kvemmingar i bunad med band - lat oss vera eit raust folk i dag, heis ditt flagg, ver glad i ditt land, men lat oss opna famnen for andre folkeslag. Dei kjem frå mange slags strender, og har røynt så mang ein strid, lat oss ta dei inn i våre grender, lat oss gje dei av vår tid!
Men kulturen deira er framand, dei har andre skikkar, og i husa deira luktar det løk! Ja, kva så? Vi bur i same verda alle saman, me rottar oss i klikkar, og i dalen så luktar det møk. Så skulle det no vera eit flagg med anna kulør - gje eit smil, og vink tilbake! Me treng kvarandre så inderleg vel, no som før - dei sterke, som dei svake.
Så lyft di fane, men glytt av og til fram, og sjå om fana tek sikten ifrå deg! Ber din bunad stolt i Kvam, - men kvar er sølvknappen laga som du ber på deg? Vår rikdom er bygd på andre si naud, vårt festbord er betalt av andre, verda si rettferd er drepen og daud, - og det er lite du og eg kan forandre.
Gratulerer med dagen, gode kvemming - by litt på deg sjøl, du gamle harding! lat oss raust dela dagen med litt ekstra klemming, sjølv om du då føler deg som ein raring. (Ja, for me kvemmingar er dei raraste som går i to sko: skryter ein kvemming av ein annan kvemming, har dei det like vondt - begge to) Men det er ved å gje at me kan ta imot, me vinn ingenting utan å investera, vår nasjonale bjørk står støtt på eigen fot, - me har alle noko å læra.
Sånn. No er fyresnakket øve, som Geirr Tveitt ville ha sagt, no er det tid for å teia still. No kjem det som sjela di behøver, her kjem ei med orda i sin makt, no er det tid for Inga Lill.
Artikkelen held fram under annonsen.
Og om du ingenting hugsar anna enn dette: Sjå bror din i kvar mann du møter, Lat opp heimen for den som frys! Ja, då feirar me 17. mai med rette, då først har nasjonaldagen fått føter, då blafrar vårt norske lys! Olav Skeie Lid
