Zipline i Steinsdalen

I Hordaland Folkeblad nr. 77 av fredag 12. oktober 2018 uttalar Torleiv Ljones seg om planar for zipline i Steinsdalen. Hardanger mikroflyklubb er ikkje motstandar av zipline generelt, me trur at ei zipline kan bli eit positivt bidrag til lokalt næringsliv. Me har sett på nokre av forholda rundt planane og vil gjerne bidra med konstruktive innspel, men me ser også at det er nokre forhold rundt prosessen som det er verdt å kommentera.

For det første har fleire me har snakka med, gjeve uttrykk for at dei ser på seg sjølve som berørt part utan å ha blitt spurt til råds. Dette gjeld også Hardanger mikroflyklubb, som heller ikkje har blitt kontakta av Kvam næringsråd. I staden ser me at næringsrådet vel å kommunisera gjennom folkebladet.

For det andre uttalar Ljones at dei er klar over at «nokre få kanskje lyt slutta med hobbyen sin» og seier vidare at han reknar med klagar. Dette er verdt å merka seg for andre lag og organisasjonar i Kvam av same størrelse som Hardanger mikroflyklubb (35 medlemmer). Ja, mikrofly er ein hobby. Slik som også andre idrettsgreiner under Norges idrettsforbund er hobbyar for folk flest, til dømes fotball, skiskyting eller langrenn. Mikrofly er definert som ein idrett, og landingsstripa i Steinsdalen er viktig for utøving av idretten.

Hardanger mikroflybb har venta på invitasjon frå Kvam Næringsråd for å diskutera konsekvensar og eventuelle løysingar. Me kan ikkje hevda å vera ekspertar på zipliner, men som utøvarar av luftsport veit me litt om korleis ein oppfattar landskap og opplevingar frå lufta og meiner såleis at me kan bidra med verdifull innsikt.

Det har vore snakk om fleire ulike trasear. I næringsrådet sin presentasjon på internett er det presentert ein trasé frå Seberg langs Movatnet/Steinsdalselva og oppover mot området ved turistanlegget ved Steinsdalsfossen. Ei lita justering av denne traseen vil unngå konflikt med flystripa. Men me høyrer no at næringsrådet heller siktar mot ein trasé frå Seberg som kryssar Movatnet og landar på sørsida mellom Mo Camping og lokalet til MC-klubben. Me trur at dette alternativet er mindre attraktivt for brukarar av ziplina og vil redusera prosjektet si evne til å kasta av seg økonomisk. I tillegg meiner me at det finst andre alternativ som vil vera endå betre sett frå eit økonomisk perspektiv. Me håpar at både næringsrådet og investorar les vidare med interesse:

Lønsemda til eit slikt prosjekt er avhengig av fleire faktorar, mellom anna kor attraktivt og tilgjengeleg tilbodet er og ein effektiv logistikk med evne til å få flest mogleg fornøgde kundar gjennom systemet.

• Kor attraktivt tilbodet er, heng saman med kva oppleving og spenning ein får.

• Kor tilgjengeleg tilbodet er, er avhengig av synlegheit, parkeringsforhold og ventetid.

• Og effektiviteten er gitt av omløpstida: ventetid, transporttid til startpunktet og lengda på lina.

Me ser i presentasjonen at forventa hastigheit er opp mot 100 km/t. Kor utruleg det enn høyrest ut, 100 km/t opplevast ikkje som spesielt fort utan eit relevant referansepunkt. Ein skal ikkje mange titals meter opp i lufta før terrenget ikkje lenger er ein god referanse og ein mistar følelsen av opplevd fart. Og dersom terrenget har liten grad av variasjon (slik som eit vatn), mister ein heilt den visuelle opplevinga av fart. Sjølv med vind i håret (for dei som enno har slikt) blir opplevinga langt frå samanliknbar med for eksempel å sitja på ein motorsykkel der grøftekanten susar forbi på nokre få meters avstand. Eit ekstremt eksempel på dette er rutefly, ein får ikkje mykje fartsfølelse der ein sit med kaffikoppen og kikar ut vindauga. Dersom ein t.d. ser til basehopparar, spesielt dei som flyg med vengedrakt, ser ein at dei stadig søkjer å koma tett på terrenget framfor å fyka ut i ope luft. Det gjeld kort sagt å koma så tett inn på terrenget som råd er. For spesielt interesserte er her mykje gull å finna på youtube+wingsuit.

Me har vore i kontakt med eit norsk selskap som bygger zipliner, dei framhevar at det er ikkje lengde eller høgdemeter som er viktig for ei god zipline. Det er totalopplevinga som betyr noko. Det er altså ingen direkte samanheng mellom størrelse og ei god zipline. Derimot vil ei lang line gjerne gå ut over effektiviteten. Dersom næringsrådet er interessert, kan me setja dei i kontakt med selskapet, dei synest prosjektet høyrest interessant ut.

For eksempel vil ei kortare line tett innpå Steinsdalsfossen gje ei minst like spektakulær oppleving, men også kortare omløpstid og høgare effektivitet. I tillegg er tilkomsten mykje enklare, sjølv utan skyss frå arrangøren. Det vil truleg vera lettare å fanga interesse frå dei som har stoppa for å sjå fossen. Slik knyter ein også opplevingane rundt fossen tettare saman. I tillegg vil investeringskostnadane vera lågare.

Som Ljones sjølv er inne på, er det truleg fleire institusjonar som vil ha eit ord med i laget, mellom anna Luftfartstilsynet. Det er mellom anna forskrifter som regulerer merking av lufthinder. Me har òg snakka med folk som jobbar i luftambulansetenesta. Det er verdt å merka seg at dei har større motvilje mot linjer som kryssar dalar, for både helikopter og annan lufttrafikk i låg høgde er det mindre risiko knytt til linjer på langs av dalar. Me vil derfor tru at prosessen med godkjenning blir enklare dersom ziplina går tett innpå terreng framfor i ope luftrom.

Slik me ser det, vil ei anna løype, eller ei justering av forslaget på internett, både gjera tilbodet meir attraktivt samt redusera konsekvensar for tredjepartar. Me vil derfor invitera oss sjølve til eit møte med næringsrådet for å diskutera alternativ. Me kan også få til ein eller fleire flyturar for å demonstrera kva verknad terreng har på opplevinga. Det er sikkert mogleg å få til ei synfaring av ulike trasear frå lufta òg.

Ta kontakt med leiar i Hardanger mikroflyklubb, Ingolf Eknes, for vidare samtalar.

Frode Rønhovde

Nestleiar, Hardanger mikroflyklubb

Kopi: Kvam Næringsråd, Kvam herad, Norges Luftsportforbund (særforbund i Norges idrettsforbund)