Sp-tilknytt hovudjeger tilrådde rådmann i Sp i Sp-styrte Jondal

Senterpartiet var fellesnemnaren då Jondal fann noverande rådmann i 2009. Både ordføraren, hovudjegeren og den tilrådde kandidaten høyrde til partiet.

Rådmann Siv Helle Prestegard var varamedlem for Sp i Jondal kommunestyret då ho vart tilsett som rådmann av eit samrøystes kommunestyre 13. november 2009.

Tilsetjinga var resultatet av ein prosess der Tor Brattebø i hovudjegerfirmaet Grow Competence Consulting AS (GCC) var sentral. Den dåverande daglege leiaren og styremedlemen i selskapet hadde tidlegare vore nestleiar i Hordaland Sp då Sigrid Brattabø Handegard var leiar. Handegard var ordførar då GCC fekk oppdraget. Ho sat i den politisk utpeika nemnda som plukka ut GCC i konkurranse med to andre selskap.

Handegard var ein av fire medlemer i nemnda som var peika ut til å ta seg av rekruttering av ny rådmann etter Aud Mari Eitrheim. Dei andre var varaordførar Svein Johan Bakke (KrF), Kjellaug Hoås Samland (Ap) og tillitsvald Karin Utheim Gangdal.

Berre ordføraren visste den gongen at konsulent Tor Brattebø var tilknytt Sp. Dei andre i nemnda seier dei ikkje fekk vita noko om det før i ettertid.

Ingen tilbodsrunde

Tildelinga av rekrutteringsoppdraget vart gjort utan ein ordinær tilbodsrunde i tråd med lova om offentlege innkjøp. Dei to andre potensielle oppdragstakarane melde seg som interessentar sjølve, ifølgje eit notat frå eit møte i tilsetjingsnemnda 16. september 2009. I tilbodsbreva, to av dei daterte tidleg i august og eitt datert ein månad seinare, vert det vist til ein samtale med ordføraren, utan at det går fram kven som tok kontakt med kven.

Ifølgje notatet ynskte dei fire representantane i nemnda å nytta GCC ut frå ei ”heilskapsvurdering både av pris og tenester som kan tilbydast”. Det føreligg ingen innkjøpsprotokoll eller kontrakt med GCC i saka, opplyser assisterande rådmann Ragnvald Joakimsen.

GCC sende seinare to rekningar på knappe 120.000 kroner til kommunen for jobben.

Åtte søkte på jobben, men berre to vart kalla inn til intervju. Tor Brattebø deltok i intervjua. Utfallet vart ei tilråding om å gje Prestegard jobben. Saka kom opp i kommunestyremøtet 13. november 2009. Sakspapira vart sende ut eitt døger før møtet, skreiv HF den gongen.

– Syltynn utgreiing

H føreslo å utsetja saka, ifølgje møteprotokollen. Dåverande gruppeleiar i H, Per Gunnar Hammer, seier partiet meinte saksutgreiinga var syltynn og eit for dårleg grunnlag for å velja ny rådmann. Utsetjingsframlegget fall og Prestegard vart tilsett.

Hammer seier H ikkje hadde fått nokon informasjon om kvifor GCC hadde fått oppdraget og var rekna som betre eigna til å vurdera kandidatane enn dei andre selskapa. Han seier han ikkje var klar over Sp-banda den gongen, ut over at Prestegard var varamedlem for Sp, men at han fekk vita om dei i ettertid.

– Me følte oss litt førte bak lyset. Me burde ha fått beskjed om det, seier han.

– Er det fornuftig å bruka eit selskap med slike koplingar?

– Det kan vera at me hadde valt dette firmaet likevel, men då kunne me i det minste ha diskutert det og gjort oss opp ei sjølvstendig meining, seier han.

Hammer meiner temaet burde vore teke opp tidleg i tilsetjingsnemnda, slik at ho kunne ha teke omsyn til det.

Sakna kandidatinformasjon

Hammer stussa over at berre éin kandidat var innstilt til å få jobben. Han sakna informasjon om kompetansen til kandidatane. Møtet vart lukka då H bad om informasjonen, men Hammer kjende seg ikkje særleg opplyst av det som vart sagt bak lukka dører.

– Me ønskte å få vita bakgrunnen for at berre éin var innstilt. Var berre éin søkjar kompetent? seier Hammer.

Han meiner at ein ved å utsetja saka til neste møte som eit alternativ burde ha fått vurdert om stillinga skulle lysast ut på nytt.

H var det einaste partiet i kommunestyret som ikkje hadde plass i nemnda. Hammer seier partiet ikkje fekk statusrapportar undervegs før tilrådinga kom.

– Ville ha reagert

Svein Johan Bakke (KrF) og Kjellaug Hoås Samland (Ap) var som nemnt medlemer i tilsetjingsnemnda. Ingen av dei kan hugsa at Handegard nokosinne opplyste om at Brattebø var tilknytt Sp. Det fekk dei, til liks med Hammer, høyra av andre i ettertid.

Både Bakke og Samland seier at dei truleg ville ha reagert på Sp-koplinga mellom ordføraren og konsulenten dersom dei hadde visst om henne. Då burde ein ha funne ei anna løysing, meiner Bakke.

Han understrekar at Handegard ikkje hadde ei veldig aktiv rolle i nemnda, men at ho visste kva som føregjekk. Ho deltok ikkje i intervjua med kandidatane. Det gjorde Bakke, Brattebø og Gangdal, med fyrstnemnde som leiar, fortel den tidlegare varaordføraren i KrF.

– God lokalkunnskap

Bakke hugsar ikkje kvifor GCC vart peika ut til å gjera jobben, men påpeikar at han opphavleg var frå Jondal og hadde god lokalkunnskap. Han seier i dag at han innser at det var ein feil å ikkje lysa ut stillinga på nytt, men seier nemnda vart påverka av innspel frå Brattebø. Han meiner Prestegard gjorde ein god figur i intervjuet.

Bakke understrekar at han ikkje var nøgd med den andre aktuelle søkjaren, og at han meinte Prestegard var kvalifisert då ho vart tilsett. Røynslene i ettertid får han til å trega på at stillinga ikkje vart lyst ut igjen.

Samland seier ho ikkje kjende til Prestegard frå før, og at ho difor rådførte seg både internt i Ap og med andre for å finna ut meir om henne. Ho fekk høyra at søkjaren var flink i jobben. Ho seier ho tok opp i nemnda at søkjaren var medlem i Sp, men altså at ho likevel aldri høyrde noko om at Brattebø høyrde til det same partiet.

– Ryddig og profesjonell

Den andre søkjaren som vart kalla inn til intervju, fortel at han vart oppmoda om å søkja om stillinga. I motsetnad til det Bakke hugsar, seier han at ordførar Handegard deltok i intervjuet med han saman med Bakke og Brattebø, men at den tillitsvalde representanten ikkje var til stades.

Søkjaren, som ikkje ynskjer namnet på trykk, seier at då jobben gjekk til Prestegard, gav Brattebø han i ein samtale inntrykk av at årsaka til valet av rådmann var at den nye ordføraren ville markera seg. Det avviser Brattebø. I same møtet som Prestegard vart tilsett, vart nemleg Jon Larsgard (Sp) vald til ny ordførar ettersom Handegard hadde fått tilbod om jobb som politisk rådgjevar i Samferdsledepartementet.

Søkjaren seier han oppfatta Handegard som ryddig og profesjonell. Han seier han gjekk frå jobbintervjuet med ei positiv kjensle og positive signal.

Vil ikkje snakka

Tidlegare Jondal-ordførar Sigrid Brattabø Handegard er i dag sentralstyremedlem i Sp.

Ho seier ho står for dei politiske vala ho har gjort, og ynskjer ikkje å kommentera saka.

– Tenkte ikkje over kopling

Tor Brattebø seier Sp-koplinga mellom han og ordføraren eller rådmannen ikkje var noko tema då han fekk jobben med å rekruttera ny rådmann.

– Kva Handegard har drøfta med tilsetjingsutvalet, veit eg ikkje. Eg gjorde ikkje anna enn å ta det oppdraget me hadde vunne, og utvalet gjorde jobben med å vurdera kandidatane, seier Brattebø.

Han seier det aldri slo han at det kunne vera problematisk at han hadde vore medlem i Bergen Sp og fylkesstyremedlem saman med ordføraren då han tok oppdraget med å finna ny rådmann. Om dette var eit problem, måtte han ha avvist mange oppdrag, opplyser han.

Brattebø opplyser at han budde i Jondal til kring 1960 og flytta til Bergen, og fortel at han ikkje kjende Siv Helle Prestegard, seier Brattebø, som framleis har ein fritidseigedom i kommunen.

Han seier GCC har retningsliner som medfører ugildskap dersom konsulenten står for nær til dømes ein søkjar, men at det aldri var aktuelt å vurdera å trekkja seg i dette tilfellet.

Varierande spesifikasjonar

Ifølgje GCC-konsulenten varierer det veldig kor presise kravspesifikasjonar oppdragsgjevarane leverer, og det er ikkje råd å gjera greie for vurderingane som vart gjorde av kandidatane.

– Det finst ingen fasit. Slike vurderingar vil alltid vera veldig subjektive. Tilsetjingsutvalet må vurdera utsegnene til søkjarane og korleis dei svarar på spørsmål, seier Brattebø, som minner om at det var kommunestyret som samrøystes tilsette ny rådmann.

Etter hans meining har GCC si framferd i saka vore ryddig. Han avviser at han gav ein av søkjarane inntrykk av at tilsetjinga var eit resultat av at den nye ordføraren ville markera seg, slik søkjaren hevdar. Han viser til at han ikkje deltok i møtet der rådmannen vart tilsett.

– Viktig med opne kort

Tilsetjingsprosessen i Jondal demonstrerer trongen for å vera open og ryddig.

Det meiner spesialrådgjevar Tore Dølvik i antikorrupsjonsorganisasjonen Transparency International Norge, som sit i kommunesektorens etikkutval og står bak fleire rapportar om tilhøve i norske kommunar.

– Tilsetjing av rådmann i ein kommune er viktig. Når fleire av dei involverte i tilsetjingsprosessen kjem frå same miljøet, både ein av søkjarane og dei som skal vurdera kandidatane, synleggjer det at det er naudsynt å vera open og ryddig, slik at det ikkje kan reisast tvil om at det utelukkande er saklege kriterium som er lagde til grunn, seier Dølvik.

Ifølgje ei undersøking ved Universitetet i Tromsø i 2014 har halvparten av norske rådmenn partipolitisk bakgrunn. Å utnemna ein folkevald som rådmann er ikkje problematisk i seg sjølv, meiner Dølvik.

Ifølgje han er det ikkje nødvendigvis problematisk at ein Sp-ordførar nyttar ein Sp-tilknytt hovudjeger til å tilsetja ein rådmann frå Sp. Men når ingen av dei andre avgjerdstakarane veit om det, vert det problematisk.

– Utfallet kan vera eit resultat av ei sakleg vurdering der den beste kandidaten er tilsett. Kriteriet er at framgangsmåten har vore open og ryddig. Viss det kjem fram at folkevalde ikkje er nøgde med prosessen, som her, er det eit signal om at ein burde ha vore meir nøye, seier han.

– Kunne vore avverga enkelt

Spesialrådgjevaren meiner det er grunn til å reagera dersom folkevalde reagerer på partipolitiske bindingar, sjølv om bindinga ikkje er eit resultat av eit medvite val. Dølvik meiner kommunen med enkle grep kunne ha avverga situasjonen.

– Her burde det ha vore laga ein innkjøpsprotokoll som gjorde greie for tilboda, kriteria for å vurdera dei og grunngjevinga for val av konsulent, seier han.

Han meiner saka illustrerer at i lokalsamfunn med mange band og relasjonar mellom personane krevst at ein at er ekstra vaken i dei formelle prosessane for å unngå å skapa tvil om resultatet, same kva saka gjeld.

HF gjer merksam på at avisa har samarbeidd med NRK Hordaland om denne saka.