Noregspris blir dyrare for nokre og billegare for andre

Etter at Arbeidarpartiet i juni sikra fleirtal, saman med Sp og SV, for straumstøtteordninga noregspris, har debatten om høge kraftprisar delvis stilna. Vel du noregspris, skal du betale 50 øre/kWh heile året. Det betyr at du anten vil få eit frådrag eller eit tillegg på fakturaen din. I tillegg til å betale noregspris må du betale nettleige, avgifter og eventuelle påslag frå straumleverandøren.

«Med noregspris gir vi folk kontroll over straumprisen», har statsminister Jonas Gahr Støre uttalt.

– Stemmer det?

– Du vil få ei meir føreseieleg og stabil straumrekning, seier Elin Hessen i straumselskapet Wattn til Nynorsk pressekontor.

Hessen er noko så sjeldan som ein straumøkonom. Ho skal rettleie forbrukarar om energikostnader på same måte som ein forbrukarøkonom gir råd om lånerenter, sparing og investeringar.

Geografi avgjer

– Forbrukstaket på noregspris er sett såpass høgt at det er prisområda som blir utslagsgivande for om det lønner seg, seier straumøkonomen.

Basert på historiske prisar frå 2024 og framtidsprognosane på spotpris ser det ut til å vere svært gode argument for dei som bur i områda Sør (NO2), Aust (NO1) og Vest (NO5) til å velje noregspris.

– Også dei som har hytter i desse områda, bør vurdere noregspris. Til forskjell frå straumstøtta ein får no, får ein med noregspris også støtte på hytta, seier Hessen.

I sone Midt (NO3) – som omfattar Vestlandet nord for Sognefjorden og Trøndelag – er det derimot knytt langt større uvisse til om det ville lønne seg å byte. I Nord (NO4) vil det truleg ikkje lønne seg med noregspris.

Reknestykke

I sonene NO1, NO2 og NO5 har gjennomsnittleg spotpris dei siste åra lege over det ein kjem til å betale med noregspris. Basert på prisane frå 2024 har Hessen og kollegaer gjort nokre reknestykke som anslår kor mykje ein kan spare.

På Austlandet vil ein i eit hus med årleg forbruk på 20 000 kilowattimar (kWh) betale 10.000 kroner med noregspris. Pris med vanleg straumstøtte ville blitt 12 600. Med andre ord ville ein spart 2600 kroner.

På Sørlandet ville ein spart endå meir. For eit tilsvarande hus som i eksempelet på Austlandet ville ein betalt 15 400 kroner med vanleg straumstøtte. Altså ville ein spart 5400 med noregspris.

Eit hus med same straumforbruk på Vestlandet sør for Sognefjorden og i delar av Hordaland ville gitt ei rekning på 12 800 med vanleg straumstøtte. Med noregspris hadde ein altså redusert rekninga med 2800 kroner.

Hessen understrekar at dette er priseksempel baserte på historiske data, og at det ikkje er nokon garanti for at det blir liknande prisar framover, sjølv om prognosane tyder på det.

Bindingstid

Det er likevel nokre risikoar du må vere medviten om før du bestemmer deg for om du skal gå for den nye straumstøtteordninga eller ikkje.

– Risikoen er at du er nøydd til å binde deg til noregspris ut 2026, og spotprisane kan i teorien bli lågare enn noregspris, seier Hessen.

Ho peikar òg på at ein bør vere merksam på at ordninga blir knytt til bustaden. Det betyr at dersom du skal selje huset ditt og har inngått avtale, så må innflyttar ta over avtalen ut bindingstida.

– Eg vil tilrå at kvar enkelt forbrukar gjer eigne vurderingar. Mange straumleverandørar har kalkulatorar på nettsidene sine som kan hjelpe til med å gi oversikt.

Ikkje gløym nettleiga

Hessen oppmodar også folk til å hugse på at straumprisen berre utgjer ein del av straumutgiftene i hushaldet.

– Nettleiga utgjer også ein stor del, og denne går det også an å påverke.

Du kan til dømes påverke nettleiga di ved å jamne ut straumforbruket gjennom døgnet, og unngå å bruke fleire straumkrevjande apparat som til dømes vaskemaskin, tørketrommel, oppvaskmaskin og elbilladar samtidig.