Vegløysinga for Norheimsund sentrum

Er det «kjøpmannsstand og forstokka tankegods hos pengemakta» som rår?

Ove-Kjell Sakseid nyttar ord og uttrykk i lesarinnlegget sitt (ref. HF 3. oktober) om trafikkløysinga i Grova, som slår mest tilbake på hans eige tankegods. Uttrykk som lærarstanden, bondestanden og kjøpmannsstanden vart avskaffa i den offentlege debatten for fleire generasjonar sidan. Dette er gamle nemningar som tillegg ein part makt og privilegium som ikkje lenger eksisterer. Når handelsnæringa i Norheimsund, som representerer om lag to hundre arbeidsplassar, leverer ein høyringsuttale i plansamanheng, er det i tråd med forvaltningslova og ein rett til liks med andre råka partar. Sakseid sår tvil om det kan vera riktig at «kjøpmannsstanden» skal ha slik rett. Sidan ingen reagerte på lesarinnlegget, etterlyste han nyleg kommentarar. Underteikna er ikkje leiar i næringslaget, men har dei siste 25 åra vore aktiv i arbeidet med å utvikla sentrumsmiljøet og føler seg kalla til å svara.

Det er eit faktum, slik Sakseid påpeikar, at trafikkauken over jondalssambandet påverkar sentrumsmiljøet i Norheimsund. I arbeidet med den nye kommuneplanen vil omkøyringsvegen vera eit sentralt tema, og så vidt eg kjenner til, er det ingen næringsdrivande i sentrum som engasjerer seg mot ei slik løysing.

Kven styrer utviklinga?

Når det gjeld dagens vegløysing gjennom sentrum, er det ikkje ”forstokka tankegods hos pengemakta” som rår, slik Sakseid hevdar i lesarbrevet. Det er Statens vegvesen som vegeigar og deira kost-/nytte-reknestykke, som styrer. Då trasévalet for omkøyringsveg utanfor sentrum, etter lang tids vurdering av fleire offentlege instansar, vart fastlagt, kunngjorde vegkontoret i Hordaland at trafikkgrunnlaget ikkje tilsa at dette var naudsynt. På denne tida var trafikksituasjonen i hovudgata lettare kaotisk og sjarmerande mest som i ein italiensk småby, men uhaldbar på sikt. Forslaget frå vegkontoret vart då å fjerna all kantparkering, etablera guardrailrekkverk som sikring langs fortaua og slik losa gjennomgangstrafikken «trygt» i 50 km/t gjennom tettstaden. Det var semje om at dette ikkje var ei god løysing, og i samråd med heradet vart det protestert og arbeidet stoppa. Etter ei tid sette Kvam herad og miljøavdelinga i fylket i gang planarbeid for ei «miljøgate». Aukande gjennomgangstrafikk i tettstader var ikkje noko særmerkt fenomen for Norheimsund, men ei problemstilling vegkontora over heile landet arbeidde med. Den nye tanken i tida vart kalla «miljøprioritert gjennomkøyring». Heradet inviterte innbyggjarar, huseigarar og næringsliv til idédugnad som grunnlag for ein tettstadplan. Plansjef, næringssjef og kultursjef fekk prosjektet kopla til Norsk form sitt nasjonale arbeid for å styrkja norske småbyar og tettstader. «Handlegatens ansikt» skulle vera ein mal for eit mjukare gatemiljø ved å vektleggja estetikk og miljøskapande tiltak som faste benkar, etablera møteplassar for folk, treplanting, med meir. Andre tiltak var å gjera gateløpet smalare for å senka farten, parkeringsplassar på haldeplassen og i hovudgata vart fjerna og nye kom til langs den nye sjøfronten. Handelsnæringa var representert i styringsgruppa som leverte innspel til planarbeidet. Dette var nybrotsarbeid der miljøavdelinga i fylket, Statens vegvesen og heradet samarbeidde tett og bidrog økonomisk med 1/3 kvar til gjennomføringa. Huseigarar i sentrum var med og kosta oppgradering av fortau og delar av sjøsida.

Dette vitnar så visst ikkje om at det er ”kjøpmannsstand og forstokka tankegods hos pengemakta” som har styrt utviklinga i Norheimsund sentrum, slik Sakseid framstiller det i lesarinnlegget.

”Kjøpmennene sagar av den greina dei sit på”

For å skapa eit triveleg og folksamt handlesentrum, har næringslaget teke initiativet til og dekt mykje av kostnaden med mange trivselstiltak i det offentlege rom sidan miljøgata vart etablert. I samarbeid med grendeutvalet er det kome på plass eit tital heilårssolide, grøne benkar, bosspann langs strandvegen og på hushjørne, blomekassar med årleg planting i lyktestolpane, gatereinhald 6 dagar i veka i sommarmånadene, lokalhistoriske informasjonstavler langs strandvegen og nye sentrumskart med turforslag i nærområdet. Grendeutvalet sitt arkitektteikna forslag til overbygd amfi som utescene og venteskur for reisande, vart realisert med pengetilskot i hundretusenkroners-klassen frå Thonstiftinga, TT Storaas, Sparebankstiftinga Hardanger og trafikkavdelinga i fylkeskommunen i tillegg til premiepotten frå «tettstadprisen». Mange andre verksemder i Norheimsund deltok også med finansiering av dette. Slik bidreg eit engasjert næringsliv for å skapa eit attraktivt sentrum.

Korleis vil me ha det der me bur?

Dette er eit spørsmål me alle må stilla oss. Summen av alle små avgjerder og handlingar påverkar utviklinga og heilskapen i bygda. Me kan alle bidra til å halda oppe eit levande bygdesentrum – ein tettstad med eit godt utbygd tilbod av varer og tenester. Då kan Norheimsund framleis vera ein stad det er attraktivt å busetja seg – eit område der etterspurnaden av bustader ikkje minskar og som kan utvikla seg til eit sterkt regionsenter til beste for innbyggjarane i Kvam.

Med ynske om eit triveleg sentrum for gode opplevingar.

Hallvard Bjørgum